Vanmorgen hield ik een overdenking in de uitzending vanuit de Dorpskerk. Vanwege de Coronacrisis houden we geen diensten, maar zenden we middaggebeden uit. Ze zijn hier terug te zien. Mijn overdenking deed ik voor het eerst via een autocue. Voor een eerste keer ben ik heel tevreden over het resultaat.
Afgelopen donderdag schreef ik de eerste versie* van mijn preek voor vandaag. Met dat ik het afsluitende ‘amen’ op papier zette, kondigde Mark Rutte de verregaande maatregelen tegen de verspreiding van het Coronavirus aan. Deze maatregelen betekenden ook dat er vandaag geen kerkdienst werd gehouden in de Dorpskerk. Mijn preek kon ik niet houden. Hieronder staat mijn preektekst. Tot aan Pinksteren lezen we uit het Bijbelboek Exodus. Vandaag zouden we hoofdstuk 6:2-9 en 6:28-7:7 lezen.
Vandaag preekte ik over een gedeelte met misschien wel de meest weerbarstige Bijbeltekst die er is (Exodus 4:18-31).
In het Nederlands Dagblad werd onlangs weer eens geprobeerd een discussie aan te zwengelen over het gebruik van leesroosters in de eredienst. Zoals bij veel discussies leverde dit vooral een herhaling van zetten op. De vrijgemaakte collega die de discussie aanzwengelde was duidelijk ook niet al te goed op de hoogte van de achtergronden en praktijk van het gebruik van leesroosters. Een typisch geval van ‘niet gehinderd door enige kennis van zaken’. Maar goed, het vulde de kolommen.
Er valt ontzettend veel te zeggen over wat wij gelezen hebben uit Exodus 2.
Een deel daarvan kwam de afgelopen week op de Bijbelkringen ter sprake. Ik heb zitten genieten van wat er in de tekst zat en van wat we er samen uithaalden. Staat u mij toe te verzuchten dat ik zou willen dat er meer gemeenteleden naar een Bijbelkring kwamen. Ik kan niet in uw agenda kijken, maar anderhalf uur samen Bijbellezen per maand, dat moet toch kunnen. En echt, je knapt ervan op. Al die verhalen over dat de Bijbel zo’n moeilijk boek is, en dat geloven zo moeilijk is en dat we het ook allemaal niet meer weten… ik zeg niet dat het als sneeuw voor de zon verdwijnt, maar als ik gewoon voor mijzelf spreek, ik kom altijd vrolijk thuis na een Bijbelkring, opgewekt en dankbaar.
Vandaag begint op de kerkelijke kalender de Paaskring. Op het leesrooster staan dit jaar tijdens de Paaskring lezingen uit Exodus. We begonnen vandaag met Exodus 1.
Het boek Genesis eindigt haast idyllisch. Alles is goed gekomen. Jozef en zijn broers hebben zich na alles wat er gebeurd is, verzoend. Jakob zegent zijn verzamelde zonen en sterft op hoge leeftijd. ‘Oud en van der dagen zat.’ Tenslotte zal ook Jozef sterven. Hij bezweert zijn nabestaanden dat ze hem zullen begraven in het land dat God aan zijn voorvaders heeft beloofd. En zo eindigt Genesis dan: ‘Jozef stierf toen hij honderdtien jaar was. Hij werd gebalsemd en in een sarcofaag gelegd, in Egypte.’ (Genesis 50:26)
Vandaag preekte ik in de Barendrechtse Dorpskerk over 1 Korintiërs 1:1-9. We lazen ook over de roeping van de leerlingen (Matteüs 4:12-22) en uit Jesaja 49 (1-7).
‘Van Jan Willem, dienaar van Christus Jezus, geroepen door de wil van God. Aan de gemeente van God in Barendrecht, geheiligd door Christus Jezus, aan hen die zijn geroepen om zijn heiligen te zijn… Genade zij u en vrede van God, onze Vader, en van de Heer Jezus Christus. Ik dank mijn God altijd voor u…’
Na het Kerstfeest volgt op de kerkelijke kalender het veel minder bekende feest Epifanie. We horen dan altijd over ‘de Wijzen uit het Oosten’ (Matteüs 2:1-12,16). Voor mij was dit verhaal een mogelijkheid het nog eens over Betlehem (en Micha’s woorden daarover) te hebben.
Ik was niet zo tevreden over mijn Kerstpreek. Het was geen slechte preek, dat vond ik nu ook weer niet, maar ik bleef toch zitten met een gevoel van ontevredenheid. Dat het er in het Kerstevangelie zelf minder romantisch aan toe gaat dan in de verhalen staat als een paal boven water. Dat Jozef en Maria heel gewone mensen zijn, met heel gewone motieven en belangen, is ook duidelijk. En toch bevredigde de preek mij niet.
Met de kinderen zongen we tijdens de Adventstijd Lied 506 ‘Wij trekken in een lange stoet op weg naar Bethlehem’. We deden dit omdat Micha centraal stond in het Adventsproject en Micha profeteerde: ‘Uit jou, Betlehem in Efrata, te klein om tot Juda’s geslachten te behoren, uit jou komt iemand voort die voor mij over Israël zal heersen. (Micha 5:1) Tijdens de preek op Kerstmorgen stond ik stil bij de vraag waarom Jezus eigenlijk in Bethlehem geboren is.
Het thema van onze Kerstnachtdienst is ‘Geef licht!’ We lazen onder andere uit Genesis 1, Jesaja 9, Lucas 2, Matteüs 2 en Johannes 1. De liturgie vind je hier. De preek staat hieronder.
Het thema dat de Protestantse Kerk deze Advents- en Kersttijd gebruikt, is Geef licht! Met een uitroepteken. Dat uitroepteken maakt dit thema tot een oproep, of zelfs een opdracht. Geef licht! Wees een licht in deze duistere tijden, wees een licht voor mensen in het donker. Geef ze hoop, vrede, warmte, iets waar ze blij van worden. Geef licht!
Op deze vierde zondag in de Advent stonden Micha 7 en Matteüs 1 op het leesrooster. Ik hield deze preek.
Laten we op deze vierde zondag in Advent, zo vlak voor Kerst, de balans eens opmaken. Wat heeft Advent ons gebracht? Wat heeft Advent u gebracht?
Advent is een tijd van inkeer en bezinning. Een tijd van boete, om het klassiek te zeggen. Is daarvan gekomen? Van inkeer en bezinning, van boete? Het begin van Advent viel samen met Black Friday. Daarna Sinterklaas. En zodra de goedheiligman weer is vertrokken, is het hoog tijd voor de Kerstboom. En de eerste Kerstvieringen en Kerstborrels dienen zich alweer aan. We bereiden ons voor op Kerst, ja, vooral door bezig te zijn met wanneer bij wie en wat zullen we eten?
